سیده بیبی زینب افضلی
هنرنماییهای عاشقانهی نظامی او را درمیان دوستداران ادبیات شاخص کرده است
سیده بیبی زینب افضلی، مدرس دانشگاه، پژوهشگر و فعال زبان و ادبیات فارسی، معتقد است: منظومههای «لیلی و مجنون» و «خسرو و شیرین»، بهعنوان آثار درخشان نظامی شناخته میشوند که روایتهای مهرورزی، بهطور خاص در متن آنها مطرح شده و هنرنماییهای عاشقانهی این شاعر پرآوازه در این دو اثر درخشان، او را درمیان دوست داران ادبیات شاخص کرده است.
به گزارش روابط عمومی کانون خوزستان، سیده بیبی زینب افضلی، مدرس دانشگاه، پژوهشگر و فعال زبان و ادبیات فارسی، که در نخستین همایش ادبی استانی «در حلقهی عشق» ویژهی سالروز بزرگداشت حکیم نظامی گنجوی، سخن میگفت با بیان این مطلب تأکید کرد: در گذشته، دلایل خلق آثار ادبی توسط شاعران به دو دسته تقسیم شده است: اول انگیزههای درونی و احساسی شاعر و همبستگی و دلبستگی که در وجود او به جریان درمیآمد و وادارش میساخت تا جوهرهی یک داستان را بااستعداد و حال و هوای شاعرانهی خود رنگ و بو داده را بازآفرینی کند و دوم سفارش و خواهشی که از جانب دیگران از جمله بزرگان و پادشاهان صورت میگرفت.
او توضیح داد: از آنجا که در مقدمهی آثار سفارشی، نام و شرح حُسن پادشاه نقل شده است، عدهای از سردمداران در زمان قدیم برای ثبتنام خود در تاریخ، اقدام به سفارش مجموعهی شعری نزد شاعری نام آورمی کردند؛ بنابراین با این مقدمه و توضیحات میتوان گفت که منظومهی «لیلی و مجنون» به سفارش پادشاه وقت، توسط نظامی به رشتهی نظم درآمد، اما منظومهی «خسرو و شیرین» را نظامی به یاد همسرش و به دلخواه خود سروده است.
افضلی ضمن ارائهی یک تفسیر و شرح کلی از مضمون این دو منظومه اظهار داشت: سرودن منظومهی «لیلی و مجنون» برای نظامی امری سختتر از نگارش روایت «خسرو و شیرین» بود، چراکه ماجرای دلدادگی دو شاهزادهی ایرانی و ارمنی در روایت «خسرو و شیرین» که در قصرهای ایران و ارمنستان زندگی میکردند، پتانسیل بسیاری برای شرح زیبایی، تحریک احساس خوانندگان و مخاطبان از زیباییهای محیطی، مناسبات و مراسمات محل زندگی قهرمانان را دارا بود، که اتفاقاً نظامی استعداد و علاقهای شگرف در این زمینه داشت و با زبردستی، زیباییها، داراییها و ظرافتها را در آثارش منعکس کرده تا به مخاطب نمایش دهد.
این پژوهشگر ادبیات فارسی در ادامه داستان لیلی و مجنون را ریشه در شبهجزیرهی عربستان عنوان کرد و او را روایتی عاری از ابزار و توصیفات هنرمندانه دانست و اضافه کرد: در داستان لیلی و مجنون، قهرمانان در محیط صحرا زندگی میکنند و دست مؤلف برای بیان زیبایی، ظرافت و هنر بسته است، از طرفی اصل داستان خصوصیات شرح و بسط را نداشت، بااینحال ذوق سرشار و انگشتان چیرهدست نظامی و تخیل شاعرانهی او باعث شد با خلاقیت و جزئیات تخیلی همراه شد و شهرت جهانی دست یابد.
این مدرس دانشگاه، هنرنمایی نظامی در منظومهی «خسرو و شیرین» را باشکوهتر خواند و تشریح کرد: در این منظومه علاوه بر شرح هنرمندانهی روایت، مخاطب با معیارهای زیباشناسی ایران کهن؛ باورهای مردمان ایرانزمین و جذابیتهای بصری و داستانی آنها آشنا میشود.
افضلی با اعتقاد به اینکه «خسرو و شیرین» منظومهای آموزنده است، تأکید کرد: این منظومه در کارگاههای ادبی کانون میتواند با اعضا کار شود و اعضا میتوانند با این روایت شیرین پر از فرازوفرود آشنا شده و پند و اندرزهای ارزشمند آن درزمینهٔ ی رعایت چهارچوبهای خانوادگی؛ درک شخصیت و احترام به زن، آزادی او و مسیر صحیح عشق و مهرورزی را، آویزهی گوش کنند.
بر اساس این گزارش، نخستین همایش ادبی استانی «در حلقهی عشق» ویژهی سالروز بزرگداشت حکیم نظامی گنجوی، از سوی واحد آفرینشهای ادبی، با استقبال پرشور اعضا و مربیان مواجه شد و بیش از ۲۵ نفر از اعضای کودک و نوجوان مراکز کانون خوزستان در آن مشارکت داشتند و آثار نظامی خوانی خویش را در قالب فایلهای صوتی و تصویری به اشتراک گذاشتند.
این رویداد ادبی که با حضور سیده بیبی زینب افضلی؛ مدرس دانشگاه و فعال و پژوهشگر ادبیات فارسی، کارشناسان و مربیان مراکز آفرینشهای ادبی، فرهنگی و هنری و جمع کثیری از اعضای ادبی مراکز کانون پرورش فکری خوزستان، در صفحهی مجازی همایشهای استانی آفرینشهای ادبی با سرپرستی ثریا عبدی، مربی ادبی، و نقد و بررسی آثار اعضا به کار خود پایان داد.